O oddziaływaniu smogu na nasze zdrowie, mówi się głównie w kontekście układu oddechowego, alergii oraz nowotworów. Tymczasem coraz więcej badań wskazuje na to, iż smog ma znaczący wpływ również na występowanie chorób serca. Kardiolodzy uznali go za jeden z najpoważniejszych czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów, zła dieta, brak ruchu. Czy rzeczywiście jest się czego bać? O tym rozmawialiśmy z kardiologiem Enel-sport, dr hab. Markiem Postułą.

O smogu w ostatnich latach w Polsce mówi się wiele. Czy to oznacza, że wcześniej problem nie istniał? Wręcz przeciwnie. W 1952 roku mieszkańcy Wielkiej Brytanii spotkali się ze zjawiskiem nazwanym „wielkim smogiem”. Tego roku też zaobserwowano zwiększoną śmiertelność obywateli. Statystyki twierdzą wręcz, że smog zabił w tym czasie ok. 4 tys. mieszkańców Wielkiej Brytanii. Nie ma się zatem co łudzić, że w Polsce było wtedy czysto. Współcześnie wręcz wychodzi na jaw, że jesteśmy jednym z najbardziej zanieczyszczonych krajów w całej Unii Europejskiej. Czy jest się zatem czego bać? Zdecydowanie.

Czym jest smog?

Smog, to nienaturalne zjawisko atmosferyczne, występujące na skutek działalności człowieka. W skład smogu wchodzą m.in. tlenek siarki, tlenek azotu, tlenek węgla oraz maleńkie pyły. I to właśnie one są dla nas najbardziej szkodliwe. Wcześniej obawiano się, że zagrażają nam głównie związki lotne. Tymczasem to cząsteczki stałe o wielkości 2,5 PM oraz 10 PM mają najbardziej degradujący wpływ na nasze zdrowie.

W jaki sposób smog atakuje nasze serce?

- Coraz więcej badań świadczy o wpływie smogu na układ secowo-naczyniowy. Otóż cząsteczki zawarte w smogu zwiększają stres oksydacyjny, wywołują stan zapalny, prowadzą do zwiększonej aktywności płytek krwi. Skutkuje to zlepianiem się tychże płytek, które w konsekwencji zatykają nasze naczynia, powodując m.in. zawały serca – mówi dr Marek Postuła – jednak najbardziej udokumentowanym wpływem smogu na nasz układ sercowo-naczyniowy, są arytmie. W Stanach Zjednoczonych przeprowadzono badania na grupie osób z kardiowerter-defibrylatorem, urządzeniem, które reaguje na zbliżającą się arytmię zagrażającą życiu. Odkryto, iż w momencie występowania smogu, urządzenie częściej ulegało rozładowaniu. To niezbity dowód na to, że smog ma bardzo negatywny wpływ na nasze serce.

Daje do myślenia również inne badanie, o którym wspomina dr Marek Postuła. Przeprowadzono je w Rzymie na ponad 500 tys mieszkańców. Wykazano, że w okresie występowania smogu zwiększa się śmiertelność na skutek problemów sercowo-naczyniowych, szczególnie wśród osób powyżej 65 r.ż. - Wniosek? Gdy jest smog, powinniśmy nie wychodzić z domu, a już na pewno dostosować do tego powinny się osoby starsze – przestrzega kardiolog.

Smog a bieganie

Jak to wszystko ma się jednak do aktywnego stylu życia, który jest przecież najlepszym lekiem na choroby cywilizacyjne, jak również środkiem prewencyjnym? - Biegacze i rowerzyści rzeczywiście są bardziej narażeni na działanie smogu, głównie ze względu na czas ekspozycji oraz częstotliwość oddechu podczas treningu. Rzadko kto wychodzi pobiegać na 15 minut, zwykle trening zajmuje nam min. godzinę. Można biegać w masce antysmogowej, jednak nie ma na razie żadnych wiarygodnych badań, które potwierdzałyby ich skuteczność. Nie ma też co się łudzić, że podmiejskie lasy będą o wiele mniej zanieczyszczone niż samo miasto. Ten smog przedostaje się wszędzie – ostrzega dr Postuła.

Jak zatem sobie radzić w okresie, gdy smog przekracza normy? Doktor przekonuje, że najlepszym rozwiązaniem jest bieganie na bieżni mechanicznej w pomieszczeniu zamkniętym. - Sam biegam i wiem czym jest trening na siłowni. Bywa nudny, ale można się przyzwyczaić. Wszak chodzi nam o nasze zdrowie – mówi.

Podkreśla również, że warto sobie uświadomić, iż szkodliwość smogu, to proces długotrwały. Jeśli przez wiele lat wdychamy zanieczyszczone powietrze, cząsteczki stałe się odkładają i dają znać o sobie dopiero po jakimś czasie. Pierwszym sygnałem ostrzegawczym, jest uszkodzenie mechaniczne układu oddechowego: drapanie w gardle, dyskomfort, kaszel. Objawy zagrażające zdrowiu czy nawet życiu, pojawiają się po długim czasie i często są wykrywane zbyt późno.

Przygotowała: Iwona Ludwinek-Zarzeka